Posłowie debatują nad zmianami w Kodeksie pracy
W dniu 4-go kwietnia br. odbędzie się posiedzenie Semowej Podkomisji stałej do spraw nowelizacji Kodeksu pracy oraz Kodeksu postępowania administracyjnego (NKK). Podkomisja została wyłoniona ze składu Komisji Nadzwyczajnej do spraw zman w kodyfkacjach. Porządek posiedzenia przewiduje: rozpatrzenie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy- Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych (druk nr 1105) oraz poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy (druk nr 1116) - złożonego przez grupę posłów Platformy Obywatelskiej.
Rządowy projekt ustawy ma na celu wprowadzenie do Kodeksu pracy rozwiązań, które zwiększają elastycznść organizacji czasu pracy w zakładach pracy.
Projektowane zmiany obejmują dwa obszary:
1) zmiany w zakresie długości dopuszczalnych okresów rozliczeniowych czasu pracy oraz zasad ich przedłużania;
Proponuje się, aby przedłużanie okresu rozliczeniowego czasu pracy nie więcej jednak niż do 12 miesięcy, było dopuszczalne, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Proponuje się, by takie przedłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy mogło być stosowane w każdym systemie czasu pracy. Projekt przewiduje, że przedłużanie okresu rozliczeniowego czasu pracy do 12 miesięcy będzie możliwe tylko po osiągnięciu w tej sprawie porozumienia pracodawcy z reprezentacją pracowników.
Przedłużenie okresu rozliczeniowego maksymalnie do 12 miesięcy będzie możliwe:
1) w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi; jeżeli nie będzie możliwe uzgodnienie treści porozumienia ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca będzie mógł uzgodnić treść porozumienia z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy, albo
2) w porozumieniu zawieranym z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy – jeżeli u pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe.
2) uregulowanie ruchomego czasu pracy.
Proponuje się wprowadzenie do Kodeksu pracy przepisów regulujących zasady stosowania tzw. ruchomego czasu pracy w dwóch odmianach, tj. przepisów pozwalających na:
– ustalanie rozkładów czasu pracy przewidujących różne godziny rozpoczynania pracy w dniach pracy pracowników,
– określanie przedziału czasu, w którym pracownik powinien podjąć pracę.
W pierwszym przypadku pracodawca mógłby wyznaczać pracownikom różne godziny rozpoczynania pracy w poszczególne dni pracy także w ten sposób, iż w kolejnym dniu pracownik rozpoczynałby pracę o godzinie wcześniejszej niż w dniu poprzednim. Taka praca nie byłaby uznawana za pracę nadliczbową. Nadal jednak konieczne byłoby zachowywanie przepisów o wymiarze czasu pracy, odpoczynku dobowym i tygodniowym.
Natomiast w drugim przypadku wyznaczony byłby przedział czasu, w którym pracownicy są obowiązani stawić się do pracy. Także w tym przypadku, gdyby pracownik, zgodnie ze swoją decyzją, w kolejnym dniu rozpoczął pracę o godzinie wcześniejszej niż w dniu poprzednim, to taka praca nie byłaby pracą nadliczbową. Konieczne byłoby także, podobnie jak w pierwszym przypadku, przestrzeganie przepisów o wymiarze czasu pracy, odpoczynku dobowym i tygodniowym.
Na kształt proponowanych zmian miał wpływ zakres regulacji z obszaru czasu pracy przyjęty w ustawie z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 125, poz. 1035, z późn. zm.), a także doświadczenia zebrane w trakcie jej stosowania.
Uwagi do projektu ustawy złożyła nasza Centrala związkowa: FORUM ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH, pismo znajduje się tutaj.
Poselski projekt zmian w ustawie Kodeks pracy zakłada zmiany w zakresie:
1. Definicji doby pracowniczej (przeniesienie przepisów dotyczących doby pracowniczej z art. 128 do projektowanego art. 1311 ma spowodować zwiększenie efektywności organizacji czasu pracy poprzez wprowadzenie możliwości niekiedy dwukrotnego rozpoczynania pracy w ramach indywidualnego rozkładu pracy w ramach jednej doby pracowniczej, bez skutku w postaci pracy w godzinach nadliczbowych)
2. Przepisów dotyczących okresu rozliczeniowego czasu pracy (wydłużenie okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy możliwe jest w każdym systemie czasu pracy (zarówno w podstawowym, równoważnym, zadaniowym jak i przerywanym systemie czasu pracy oraz weekendowo-świątecznym i w systemie skróconego tygodnia pracy). Zastosowanie przedłużonego okresu rozliczeniowego czasu pracy nie narusza prawa pracownika do odpoczynku dobowego i tygodniowego, zagwarantowanego w art. 132 i art. 133 k.p.
Wydłużony okres rozliczeniowy - wg posłów - daje pracodawcy możliwość bardziej elastycznego planowania czasu pracy, przedsiębiorcy uzyskują bowiem dłuższy okres na udzielenie pracownikom czasu wolnego w zamian za pracę w nadgodzinach oraz dni wolnych w zamian za pracę w niedzielę, święta oraz dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. W ten sposób znacznie bardziej efektywnie realizowana jest, najbardziej istotna z ochronnego punktu widzenia prawa pracy funkcja regeneracyjna, pozwalająca na udzielenie czasu wolnego w zamian za okres przepracowany ponad założonym planem. Należy przy tym podkreślić, że wraz z zakończeniem okresu rozliczeniowego pracodawca musi zapłacić pracownikom wynagrodzenie i dodatek z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych, która nie została zrekompensowana czasem wolnym.)
3. Trybu wprowadzania przerywanego czasu pracy (istotą zmiany w art. 139 Kodeksu pracy jest ułatwienie wprowadzania systemu przerywanego czasu pracy. Dotychczasowe rozwiązanie uprawniało pracodawcę do wdrożenia przerywanego czasu pracy wyłącznie na podstawie układu zbiorowego pracy, chyba że był on osobą fizyczną prowadzącą działalność w zakresie rolnictwa i hodowli, u którego nie działała zakładowa organizacja związkowa. Wówczas system przerywanego czasu pracy mógł być stosowany na podstawie umowy o pracę. Ze względu na postulat konieczności rozszerzenia możliwości stosowania tego systemu czasu pracy proponuje się możliwość wprowadzenie przerywanego czasu pracy nie tylko na podstawie układu zbiorowego pracy, ale także zastosowanie porozumienia ze związkami zawodowymi lub przedstawicielstwem pracowników. )
4. Wydłużenia niepłatnej przerwy w pracy (posłowie dopuszczają, aby pracodawca mógł wprowadzić przerwę w pracy, niewliczaną do czasu pracy, w wymiarze przekraczającym 60 minut, z zachowaniem przepisów ochronnych w zakresie dobowego i tygodniowego odpoczynku pod warunkiem, że pracownik złoży w tej sprawie indywidualny wniosek. Celem zmiany jest zwiększenie elastyczności w organizowaniu czasu pracy. Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą mieć potrzebę do skorzystania z dłuższej przerwy. Jednak jest to możliwe pod warunkiem, że pracownik złoży wniosek, zaś pracodawca nie będzie miał żadnych przeciwwskazań, aby wyrazić zgodę na wprowadzenie dłuższej przerwy o dowolnej długości i na dowolny okres. Jeżeli pracownik nie złoży na piśmie wniosku, bądź pracodawca nie wyrazi zgody, to strony nie będą mogły skorzystać z dłuższej niż maksymalnie 60 minut, niepłatnej przerwy w pracy)
5. Obniżenia stawek za pracę w godzinach nadliczbowych (w projekcie wprowadza się nowe stawki za pracę w godzinach nadliczbowych. Zmiana polega na obniżeniu wysokości dodatków z dotychczasowych 100% do 80% oraz z 50% do 30%. Dodatki za nadgodziny - wg posłów - są ustanowione bowiem na zbyt wysokim poziomie, co powoduje, że polskie firmy nie są tak konkurencyjne, jak wynika z bieżącej potrzeby dotyczącej międzynarodowej ekspansji naszej gospodarki).
6. Rekompensowania pracy w dzień wolny (Celem zmiany art. 1513 Kodeksu pracy jest umożliwienie pracodawcy wywiązania się z obowiązku rekompensowania pracownikowi dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w dniu wolnym wynikającym z pięciodniowego tygodnia pracy. Jeśli wykonywał on pracę w dniu dla niego wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (w praktyce chodzi zazwyczaj o sobotę), to pracodawca jest zobowiązany udzielić innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego. Jeśli pracodawca nie ma takiej możliwości (np. kończy się okres rozliczeniowy), to należy umożliwić wypłatę pracownikowi stosownego dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w dniu wolnym od pracy. Ze względu jednak na funkcję ochronną prawa pracy, dającą priorytet regeneracji pracownika proponuje się wprowadzenie możliwości oddania dnia wolnego w następnym okresie rozliczeniowym tak, aby spełnić podstawowy wymóg, to jest dokonać rekompensaty w naturze. Dopiero, kiedy w danym bądź kolejnym okresie rozliczeniowym oddanie czasu wolnego jest z różnych powodów niemożliwe, to pracodawca jest zobowiązany wypłacić dodatkowe wynagrodzenie za pracę).
Proponowane zmiany wywołują wiele emocji, gdyż nowe rozwiązania dotyczące m.in. wydłużenia okresów rozliczeniowych, zmian wysokości dodatków za godziny nadliczbowe - okażą się dla tysięcy pracowników NIEKORZYSTNE. Koalicja rządowo-sejmowa ma większość. Oby ta parlamentarna grupa wsłuchała się również w głosy pracowników. Jest teraz na to czas - później będą tylko PROTESTY.